Feldspat Grubu
Bu gruba dahil birçok mineral vardır. İçlerinde kristal yapılı olan bazıları değerli taş olarak kullanılmaktadır. Bunlardan Aytaşı, lacivert taşı, labradorit, ortoklaz ve amazon taşı en bilinenleridir. |
| Aytaşı |
 |
| Aytaşı Takılar |
Aytaşı (Moonstone)
Sodyum, potasyum alüminyum silikat bileşimi olan aytaşı, feldspat gurubu mineraller içinde değerlendirilmektedir. Rengi krem ve şampanya tonlarından, sarı, turuncu, açık mavi, gri hatta siyah tonlarına kadar değişiklik göstermektedir. Parlak mavi tonları nadir çıkartılmaktadır ve daha değerli kabul edilmektedir. Sertlik derecesi 6 olan aytaşı, saydam ve yarı saydam bir yapıya sahiptir. Aytaşının en dikkat çekici özelliği renk oyunları gösteren janjanlı bir yapıya sahip olmasıdır. Aytaşını değerli ve özel kılan sergilemiş olduğu bu ışık oyunlarıdır. Işık oyunlarının daha iyi görülebilmesi için aytaşları genellikle kaboşon denilen yuvarlak biçimli olarak kesilirler. Eski Yunan’da insanlar bu taşın içinde ay ışığının yansımaları olduğuna inanıyorlardı. Taşın adı bu inanış temelinde koyulmuştur. Sri Lanka’da bu taş, tarih boyunca kadınlar için vazgeçilmez bir mücevher olmuştur. Hindistan'da insanlar geleceklerinin bu taşa yansıdığına inanır ve hayallerinin gerçekleşmesi için 'hayal taşı' dedikleri aytaşını yanlarında taşırlardı. Arabistan'da bereket ve bolluk taşı olarak bilinir ve evlerde saklanırdı. Günümüzde ise mücevher tasarımcılarının takı taşı olarak kullandıkları taşlar arasında yer almaktadır. Dünya üzerinde ağırlıklı olarak Hindistan’dan çıkartılmaktadır. Sentetik olarak yapılanlarında, saydamlık ve ışıltı taşın her tarafına eşit şekilde dağılmıştır. Gerçek Aytaşlarında ise hem saydamlık hem de taşın yansıttığı ışık her bölgede aynı değildir.
 |
| Lacivert Taşı (Lapis lazuli) |
 |
| Lacivert Taşı (Lapis lazuli) |
Çeşitli mineralin birleşmesinden meydana geldiği için mineral olarak değil ‘kaya’ olarak sınıflandırılması teknik açıdan daha doğru olabilir. Mineral olarak sınıflandırıldığında, silikatlı mineraller arasında feldspatoidler grubu içinde değerlendirilebilir. Farklı mineraller içerdiğinden kesimi zordur. Genellikle kaboşon kesim (yuvarlak kesim) yapılmaktadır. Kübik biçimli kristalleşir ancak kristal biçimleri doğada nadir bulunur. Daha çok büyük kütleler halinde çıkartılmaktadır. Saydam olmayan lacivert taşının sertliği 5.5 civarındadır.
Kelime olarak ‘mavinin taşı’ veya ‘gökyüzü taşı’ anlamına gelen lapis lazuli dilimizde ‘lacivert taşı’ olarak ya da ‘lapis lazuli’ şeklinde kullanılmaktadır. Adından da anlaşıldığı gibi lacivert renkli ve değerli bir taş çeşididir. Eski Yunan toplumunda içinde altın damarları olan mavi renkli taş anlamında ‘sarpphirus’ olarak adlandırılıyordu. Lacivert taşının içinde altın rengi görünüm yaratan mineralin prit olduğu sonraki çağlarda anlaşılmıştır. Lacivert taşının Afganistan’da zengin yatakları bulunmaktadır. Bu yataklardan antik dönemde Mısır firavunları için taş çıkartıldığı bilinmektedir. Eski Mısır’da lapis lazuli kullanılarak yapılmış çok sayıda malzeme Kahire Müzesi’nde sergilenmektedir. Eski Mısır’da kadınların bu taşı toz haline getirdikten sonra göz farı olarak kullandıkları bilinmektedir. Eski Mısır’ın genç yaşta ölen firavunlarından Tutankamon’un mezar lahiti bu taşla kaplanmıştır. Antik Sümer kraliyet mezarlarında lapis lazuliden yapılmış sayıları 6000 kadar küçük heykelciğin yanı sıra çok sayıda boncuk, tabak ve silindir mühür bulunmuştur. Sümer ve Akad yazıtlarında lapis lazuli, kralların zenginlik ve ihtişamını tamamlayan bir taş olarak belirtilmiştir. Roma döneminde ise bu taşın güçlü bir afrodizyak olduğuna inanılıyordu.
 |
| Labradorit |
 |
| Labradorit |
Sodyum, potasyum alüminyum silikat bileşimi olan labradorit, feldspat gurubu mineraller içinde değerlendirilmektedir. Siyah, beyaz, gri, kırmızı, sarı, turuncu, mavi ve yeşil tonlarında olabilmektedir. Kendine has bir parlaklığı vardır. Sertlik derecesi 6 ile 6.5 arasında değişmektedir. Saydam ya da yarı saydam olabilir, triklinik sistemde kristalleşmiştir. Labradoritin özelliği hareket ettirildiğinde veya yeri değiştirildiğinde renginin de değişmesidir. Renk değişmeleri taşın yapısında bulunan manyetit parçaların ışığı yansıması sonucu gerçekleşmektedir. Çoğunlukla yeşil ve mavi arası geçişleri olmaktadır. Bazen de mor, altın sarısı ya da kırmızı renk geçişleri olan taşlara rastlanmaktadır. Bu renk oyunları ve yanardöner özelliği mücevher taşı olarak benimsenmesini hızlandırmıştır. Beyaz olanı aynı aileden aytaşı (moonstone) ile karıştırılmaktadır. Koyu renkte olanlarını ise ışıltılarından ayırt etmek kolaydır. İlk olarak 1770 yılında Kanada'da Labrador sahillerinde bulunması sebebiyle adına Labradorit denilmiştir. Kanada, Hindistan, Orta Amerika, Madagaskar, Norveç, Finlandiya ve Rusya'daki maden yataklarında çıkartılmaktadır. 1962 yılında Finlandiya’da farklı bir labradorit türü bulunmuş ve ‘spektrolit’ olarak adlandırılmıştır. Spektrolit Finlandiya'nın ulusal taşı olarak kabul edilmektedir. Eski çağlarda yapılan inşaatların temelinde labradorit taşı koyulur ve taşın yapılan inşaata şans getireceğine inanılırdı. Ülkemizde 1970’li yıllarda Trakya Bölgesi’nde labradorit çıkartıldığı bilinmektedir.
 |
| Ortoklaz |
 |
| Ortoklaz |
Bir potasyum feldspat mineralidir. Yarı saydam yapılı olan ortoklazın nadiren saydam olanlarına rastlanır. Düzgün kırıklar halinde oluşmuş kristal yapılanması monoklinik biçimlidir. Kristal olanları etkileyici güzelliktedir. Camsı bir parlaklığa sahiptir. Sertlik derecesi 6 ile 6.5 arasında değişmektedir. Genellikle beyaz, krem, sarı, açık pembe bazen kırmızıya yakın tonlardadır. Adının kökeni Yunanca kaynaklıdır ve ‘düz kırıklı’ anlamındadır. Ortoklaz kristaller mücevher olarak değerlendirilen değerli taşlar arasındadır.
 |
| Amazon Taşı (Amazonit) |
 |
| Amazon Taşı (Amazonit) |
Sarı-yeşil ve mavi-yeşil arasında renk yapılanması gösteren bir feldspat çeşididir. Camsı parlaklığı ile dikkati çeker ve benzer renkli diğer taşlardan ayırt edilebilir. Çarpıcı yeşil rengini içinde bulunan kurşun kaynaklı minerallerden alır. Donuk ya da yarı saydam bir yapısı vardır. Kristal yapıda olanları, triklinik sistemine göre şekillenmiştir. Sertlik derecesi 6’dır. Amazon taşı renk değişimlerini daha iyi yansıtabilmesi için genellikle kabaşon şeklinde (yuvarlak biçimli) kesilmektedir. Aranılan bir mücevher taşıdır. Taşın adı bulunduğu bölge olan Güney Amerika’daki Amazon Nehri’nden gelmektedir. Günümüzde amazon taşı kaynaklarının bulunduğu başlıca ülkeler arasında, Kanada, Madagaskar, Meksika, Nabibya, Rusya, Tanzanya ve Zimbabve sayılabilir.
Kasım 2011
e.mail: yavuziscen@gmail.com
www.cappadociaexplorer.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder